In dit blog ga ik in op mijn bevindingen als remedial teacher met de nieuwe lesmethode Close Reading van Pica. Meer informatie over Close Reading als wijze van begrijpend lezen kunnen jullie vinden op mijn Instagramaccount @margriet_leerondersteuning.

De handleiding
De handleiding heeft een fijn formaat en is overzichtelijk ingedeeld. Eerst wordt er ingegaan op Close Reading in het algemeen en komen de principes ervan aan bod. Een mooie samenvatting voor iemand die er snel mee wil starten. Vervolgens is er een hoofdstuk waarin wordt uitgelegd hoe je zelf teksten kan uitzoeken die geschikt zijn voor Close Reading. Ook komt de opbouw van de sessies aan bod en worden de verschillende werkvormen toegelicht. Bij de werkbladen zit een lijst met zoveel mogelijk vragen die gesteld kunnen worden tijdens de verschillende fases van een les. Het is dus echt de bedoeling om in de toekomst zelf aan de slag te gaan met het zoeken naar geschikte teksten, de methode is niet uitputtend.

Voorbereiding
De teksten behorende bij de lessen worden niet meegeleverd, het vergt dus best een flinke voorbereiding voordat je met de methode aan de slag kan gaan. Misschien hebben jullie een uitgebreide bibliotheek op school, ik moet het doen met de bieb om de hoek. Gelukkig had de bibliotheek de benodigde boeken en kon ik deze allemaal reserveren en ophalen. Ik heb daarna een dikke ordner gemaakt met kopieën van alle teksten en de bijbehorende werkbladen, die met behulp van een wachtwoord te downloaden zijn op de site van Pica. Ik heb alles geprint op extra dik papier, zodat het duurzaam is en ik het makkelijk kan gebruiken om een kopie te maken. Een prentenboek dat gebruikt wordt heb ik aangeschaft.  Zo heb ik alles klaar voor toekomstige lessen.

De lessen
Zowel het deel van de middenbouw (groep 4/5) als die van de bovenbouw (groep 6,7,8) bevat 10 lessen. Iedere les bestaat uit 3 sessies waarin andere aspecten van Close Reading aan bod komen. Ik ben nog zoekende in hoeverre ik dit als aparte les aanbied tijdens de RT of dat ik meerdere sessies bundel. Dit zal ook afhankelijk zijn van de tekst, aangezien sommige teksten zeer kort zijn en andere zeer lang. Als ik uitga van 1 sessie van een tekst per les, dan heb ik dus voor 2 maal 30 sessies = 60 sessies materiaal, verdeeld over 5 jaargroepen. Het zal dus niet voldoende zijn om een uur RT mee te vullen, daarom vul ik het aan met materialen van Nieuwsbegrip om de leesstrategieën mee te oefenen en de werkboeken van Junior Einstein om te oefenen met de vragen zoals deze aan bod komen in de toetsen op school. In mijn ogen geeft dit dan een hele brede, gedegen ondersteuning op het gebied van begrijpend lezen.
Na een aantal lessen geprobeerd te hebben is mijn ervaring dat ik een tekst tijdens 2 RT sessies kan gebruiken, dan hebben we alle opdrachten wel behandeld. Ik heb dus voor ongeveer 40 sessies materiaal vanuit deze methode.

Mijn bevindingen
Ik ben heel enthousiast! Deze manier van werken voegt echt wat toe aan mijn lessen aan de kinderen. Ze komen met heel andere soorten teksten in aanraking en met andere type vraagstellingen. De strategieën voor begrijpend lezen en signaalwoorden e.d. komen nog wel aan bod, maar zijn niet meer een doel op zich. Dat maakt het een stuk afwisselender en uitdagender. De methode geeft voldoende houvast om in de toekomst zelf op zoek te gaan naar geschikte teksten en opdrachten, dus ik denk dat ik nog een ordner met teksten ga proberen te maken.

Hoe vonden de kinderen het?
De kinderen vonden de teksten soms wat lang, maar dat hebben we opgelost doordat ik ook delen voorlas. Ze gingen enthousiast aan de slag met de verschillende opdrachten! Het koffertje met ‘Close Reading Gereedschap’ dat ik had gemaakt, met onder andere een loepje, vonden ze erg leuk en gebruikten ze met plezier tijdens de les.

Conclusie
Ik vind het een mooie aanvulling voor iedere RT praktijk en ben blij dat ik het heb aangeschaft, het was het wachten waard!

Een tijdje geleden werd ik opgebeld met de vraag of ik begeleiding kon bieden op het gebied van fluïde redeneren, oftewel de vloeiende intelligentie. Ik vond het een opmerkelijke en zeer specifieke vraag, maar het maakte mij wel blij dat mensen blijkbaar bij mij terechtkomen als ze daarnaar zoeken op internet.

Mijn antwoord op die vraag was echter “nee, helaas niet”. Begeleiding bieden op puur het fluïde redeneren is lastig en ik vraag mij ook af wat het doel ervan is. De vloeiende intelligentie bestaat namelijk uit het probleemoplossend vermogen in nieuwe situaties, het verbanden leggen tussen informatie en inzicht in problemen. Je zou het ook wel kunnen omschrijven als een ‘aangeboren aanleg’ of ‘aangeboren intelligentie’, die niet aan te leren is. Dit in tegenstelling tot de gekristalliseerde intelligentie, die bestaat uit de kennis die iemand in zijn leven heeft opgebouwd. De gekristalliseerde intelligentie is dus zeer afhankelijk van scholing en cultuur. De verbaal begrip index valt hier bijvoorbeeld onder.
De fluïd redeneren index wordt geacht de meeste samenhang te vertonen met de algemene intelligentie van iemand. Maar het komt pas volledig tot zijn recht wanneer ook de andere indexen (de verbaalbegripindex, de visueel-ruimtelijke index, het werkgeheugen en de verwerkingssnelheid) een goede basis bieden.

Een verminderd vermogen tot fluïde redeneren kan merkbaar worden in problemen met begrijpend lezen, redactiesommen, het eigen maken van rekenprocedures, getalrelatie, schrijven van essays en ideeën vergelijken. Op deze gebieden kan ik uiteraard wèl begeleiding bieden! Zie je dan het resultaat meteen terug in een hogere score op de fluïd redeneer index? Nee, dat lijkt me niet waarschijnlijk. Het fluïde redeneren wordt in de WISC-V namelijk getest door het maken van vergelijkingen met figuren en het zoeken naar een logisch vervolg in een reeks. En dat oefenen we niet met samenvatten tijdens begrijpend lezen of het maken van redactiesommen.

Maar in de titel van dit blog staat #WISC-V TIPS dus dan verwacht je waarschijnlijk toch wat tips van mij. Je kan de vloeiende intelligentie wel ondersteunen en/of ontlasten wanneer je taken uitvoert. Bijvoorbeeld door stappenplannen en schema’s te gebruiken, vaste oplossingsprocedures te hanteren, samenvattingen te geven, hardop te verwoorden, informatie schematisch weergeven, modelleren, studiemethoden aanleren en oefenen met het trekken van conclusies, oorzaak-gevolg relaties, classificeren & seriëren, analogieën en tegenstellingen.

Dus heeft het zin om puur te gaan oefenen met het fluïde redeneren zodat de score van de fluïd redeneer index omhoog gaat? Nee, dat denk ik niet. Maar voor gerichte begeleiding op de leergebieden waarop het van invloed is zijn de kinderen van harte welkom in mijn praktijk!

“Mijn hart ligt bij het helpen van kinderen die op één of andere manier niet het gemiddelde pad bewandelen” schrijf ik op mijn website en het motto van mijn praktijk is “omdat leren leuk moet zijn”. Maar waar komt deze missie om kinderen te helpen eigenlijk vandaan?

Zelf heb ik ook niet altijd het gemiddelde pad bewandeld. Ik had geen moeite met leren, maar haalde juist hele hoge cijfers. Geen probleem dan toch, zou je denken. Maar mijn basisschoolperiode herinner ik me als een tijd waarin ik het schoolwerk altijd héél snel af had en eigenlijk geen plezier of uitdaging voelde in het werken. Als ik al klaar was mocht ik het werk van de andere leerlingen nakijken, er waren geen extra opdrachten. Ik was heel verlegen, durfde amper te spreken in de klas en werd soms gepest, wat regelmatig te maken had met mijn hoge cijfers.

Op de middelbare school liep ik er tegenaan dat ik niet geleerd had om te leren. Ik zat op het VWO en wilde alles graag heel goed doen, dat was ik immers gewend. Maar hier ging het ineens niet allemaal meer zonder enige moeite. Ik ontwikkelde perfectionisme en later zelfs faalangst. Op het moment dat we vakken moesten kiezen wilden ze op school graag dat ik 13 vakken zou nemen in plaats van 7. Ik raakte alleen maar volledig in paniek van deze gedachte. 
De eerste jaren van de middelbare school voelde ik me knap ongelukkig door dit alles. De enige uitweg die ik zelf zag was afstromen naar de HAVO, wat na veel praten werd goedgekeurd. En daar ging het beter me me, want ik zat weer in mijn comfortzone. Op mijn dooie gemak haalde ik alle vakken...zoals ik dat ook altijd had gedaan op de basisschool. Doodzonde als ik er nu op terugkijk, maar op dat moment het enige dat ik zelf kon bedenken.

Terugkijkend had ik graag gewild dat ze mij hadden geholpen vroeger. Hadden we toen bijvoorbeeld maar een plusklas gehad, zoals ik die nu op veel scholen tegenkom. Waarin je leert hoe het is om tegen je grenzen aan te lopen, je door ‘de leerkuil’ gaat en ondersteund wordt bij dit leerproces. Hadden ze mijn faalangst maar gesignaleerd en mij tools gegeven om daarmee om te gaan. Had ik het toen maar niet allemaal alleen moeten doen.

Daarom vind ik het zo belangrijk om kinderen te helpen bij het leren. Ik kan me goed in hun situatie verplaatsen omdat ik het zelf ook heb meegemaakt en weet hoe het kan voelen. Ik weet welk verschil het kan maken als iemand ziet waar de problemen liggen en hier de juiste middelen voor kan aanreiken.
Gelukkig is het met mij allemaal goedgekomen en kan ik er enorm van genieten om nieuwe dingen te leren. En dat hoop ik ook op mijn leerlingen over te brengen...want leren moet toch leuk zijn?

Het motto van mijn praktijk is “omdat leren leuk moet zijn”. Ons hele leven leren we door en persoonlijk kan ik er enorm van genieten om iets nieuws te leren. Ik ga graag naar cursussen en studiedagen. Maar zoals ik eerder al eens besprak voelt leren niet altijd even comfortabel. Als het je geen enkele moeite kost, dan ben je niet ècht aan het leren. De leerkuil van Platform Mindset geeft dit proces heel mooi weer. Je komt vaak even op een punt dat je denkt dat je ermee wil stoppen, omdat je denkt dat je het niet kan of dat het te moeilijk is. Maar als je juist op die momenten doorzet komt het leerproces op gang. Na afloop voel je je voldaan, blij met je nieuw geleerde kennis of vaardigheden. Zo leuk kan leren zijn!

Maar is leren dan iets dat altijd alleen maar leuk is? Nee, dat denk ik niet. Leren is ook weleens saai of vervelend. Soms moet je bijvoorbeeld iets uit je hoofd leren. De tafels leren is hier een mooi voorbeeld van. Dat leer je door het gewoon heel veel te doen en de sommen te memoriseren. En ik ken genoeg kinderen die dat geen leuke taak vinden. Overigens ken ik ook héle leuke spelletjes en apps om de tafels te oefenen, zoals Tafelmonsters. Tijdens het spelen van zo’n spel/app voelt het toch minder alsof je hard aan het leren bent, het is misschien zelfs wel leuk! Tijdens mijn lessen probeer ik veelvuldig aantrekkelijke materialen in te zetten om het leren leuker te maken. Want leren tijdens vakken die je moeilijk vindt voelt misschien wel alsof je constant onderin de leerkuil zit.

Waar ik met mijn motto eigenlijk op doel zijn de kinderen voor wie het leren ècht niet fijn is. Kinderen die met buikpijn naar school gaan, kinderen die faalangstig zijn of kinderen die niet meer kunnen aanhaken bij de lesstof van de klas en constant een gevoel van tekortschieten hebben. Ik vind het een uitdaging om te proberen erachter te komen wat de oorzaak is dat ze niet graag leren en nog meer wat we er dan aan kunnen doen. Want het mag het niet zo zijn dat een kind dag in, dag uit opziet tegen het leren. Dan gaat er in mijn ogen iets mis rondom de begeleiding van deze leerling. Mogelijke oplossingen zijn bijvoorbeeld het aanpassen van de lesstof naar het niveau van de leerling, een eigen leerlijn of meer aansluiten bij de leerstijl van deze leerling. Veel kinderen in mijn praktijk die moeite hebben met een bepaald vak doen dit ook niet graag. Gerichte remedial teaching helpt dan vaak goed om meer plezier te krijgen in dat vak. Ze voelen zich zekerder naarmate ze de vaardigheden steeds meer onder de knie krijgen of ze gebruik kunnen maken van hulpmiddelen die hun ondersteunen bij het maken van de opgaven.

Het is mijn ervaring dat kinderen het soms moeilijk vinden om onder woorden te brengen waarom ze niet graag leren. Wanneer je vraagt hoe het was op school dan is het antwoord vaak “saai”. Bij mij gaan dan meteen wat alarmbelletjes af. Saai roept al snel het gevoel van te weinig uitdaging op. Maar ik heb ook heel vaak meegemaakt dat kinderen de leerstof saai noemen wanneer ze er moeite mee hebben. De kunst is dan om samen met de leerling woorden te geven aan dat gevoel. Waarom is het niet leuk? Wanneer vind je het wèl leuk? Wat kunnen we doen om het voor jou leuker te maken? Want zeg nou zelf, ieder kind verdient het toch om blij naar school te gaan en daar met plezier te werken aan zijn/haar ontwikkeling? Kortom, leren moet gewoon leuk zijn!

Fluïde redeneren, werkgeheugen, verbaal begrip….dat zijn zomaar wat begrippen die je tegen kunt komen in een verslag van een intelligentieonderzoek. Maar waar staat het allemaal voor? In dit blog wil ik proberen daar antwoord op te geven.

CHC-MODEL
De WISC-V is gebaseerd op het CHC-model van Cattell, Horn & Carroll. Dit theoretische model gaat uit van een algemene intelligentiefactor (Gfactor) die is opgebouwd uit verschillende brede cognitieve vaardigheden die zelf ook weer bestaan uit verschillende nauwe cognitieve vaardigheden.  Hoe dichter de brede cognitieve vaardigheid bij de algemene intelligentiefactor staat, hoe meer deze daarop van invloed is.

INDEXEN
In de WISC-V worden er naast het totaal IQ (de Gfactor) 5 primaire indexen beschreven, namelijk de fluïde redeneren index, verbaal begrip index, visueel ruimtelijke index, werkgeheugenindex en de verwerkingssnelheid index. Daarnaast zijn er ook nog de aanvullende indexen: kwantitatief redeneren index, auditief werkgeheugen index, algemene vaardigheid index, non-verbale index en de cognitieve competentie index. Ik beperk mij in dit blog tot een beschrijving van de primaire indexen.

FLUIDE REDENEREN
GF of de FRI staat voor de fluïde redeneren index, de vloeiende intelligentie. Hieronder verstaan we het vermogen tot abstract redeneren, het zien van onderliggende conceptuele relaties tussen visuele objecten en het redeneren op basis van het identificeren en toepassen van regels. Problemen met het fluïde redeneren kunnen zichtbaar worden door problemen met begrijpend lezen, het maken van redactiesommen, het zich eigen maken van rekenprocedures en het schrijven van teksten.

VERBAAL BEGRIP
GC staat voor de gekristalliseerde kennis. De VBI, de verbaal begrip index, is hier onderdeel van. Gekristalliseerde kennis staat voor de verworven kennis in de eigen cultuur en de toepassing daarvan. Taalontwikkeling is hiervan een belangrijk onderdeel. Ook verbaal redeneren valt onder het verbaal begrip. Een lage score voor de gekristalliseerde kennis kan duiden op problemen met het begrip bij lezen, het begrijpen van wiskundige taal, problemen met de zinsbouw, verkeerd gebruik van woorden en een zwak expressief taalgebruik.

WERKGEHEUGEN
GSM staat voor het korte termijngeheugen. In de WISC-V wordt dit weergegeven als de WGI, de werkgeheugen index. Hieronder verstaan we het kort vasthouden van informatie in het geheugen en hier een bewerking op uitvoeren. In vrijwel alle taken wordt op enige wijze een beroep gedaan op het werkgeheugen, het is daardoor ook een zeer belangrijke factor voor het schoolse leren. Je ziet bijvoorbeeld problemen met het navertellen van wat iemand net heeft gelezen, het automatiseren van wiskundige kennis, het vasthouden van informatie bij redactiesommen, het maken van aantekeningen en het spellen van woorden met meerdere lettergrepen.

VISUEEL RUIMTELIJK
GV of VRI staat voor de visueel ruimtelijke index. Hieronder wordt verstaan het gebruik maken van mentale en visuele beelden om problemen op te lossen. Problemen op visueel ruimtelijk gebied komen bijvoorbeeld tot uiting in problemen met het lezen van plattegronden en grafieken, moeite met het inschatten van grootte en hoeveelheid. Ook kan je problemen zien met het herkennen van letters, het schrijven van woorden die op basis van woordbeeld gekend worden, schrijfproblemen zoals moeite met de schrijfrichting van letters en moeite met het begrip van de getallenrij.

VERWERKINGSSNELHEID
GS of VSI staat voor de verwerkingssnelheid. Hiermee wordt de snelheid en nauwkeurigheid van visuele identificatie, besluitvorming en implementering van de beslissingen bedoeld. Een lager resultaat op de verwerkingsnelheid kan leiden tot problemen met het automatiseren, een trage leessnelheid, laag schrijftempo, vertraging in het ophalen van kennis uit het geheugen en een lage snelheid voor het uitvoeren van rekenbewerkingen.

TIPS
Als je weet op welk gebied de problemen zich bevinden dan kan je ook gericht tips geven om deze vaardigheden te versterken. Via mijn accounts op social media zal ik tips delen. Uiteraard zal een intelligentieonderzoek ook afgesloten worden met tips gericht op het intelligentieprofiel van uw zoon/dochter.

Bij mijn praktijk kan je terecht voor remedial teaching, onderzoek en bijles. Maar wanneer meld je nou jouw kind aan voor een onderzoek en voor welk type onderzoek kies je dan? Dat is erg afhankelijk van de situatie.

DIDACTISCH ONDERZOEK
Heeft jouw kind bijvoorbeeld al een tijdje moeite met een bepaald vak? Dan lijkt een didactisch onderzoek naar dàt vakgebied een goede keuze. Hiermee kom je te weten waar jouw kind op dit moment staat in zijn/haar ontwikkeling en welke aandachtspunten er zijn voor de begeleiding. Een didactisch onderzoek sluit ik altijd af met gerichte tips.

Heeft jouw kind moeite met meerdere vakken en twijfelen jullie bijvoorbeeld over de overgang naar een volgend leerjaar? Ook in dat geval zou er een didactisch onderzoek afgenomen kunnen worden, maar dan naar meerdere vakgebieden. Per vakgebied krijg je een indicatie waar jouw kind staat op dat moment en alles bij elkaar geeft het een mooi totaaloverzicht welke een rol kan spelen in de besluitvorming met betrekking tot de overgang. Uiteraard bevat het verslag ook tips voor de begeleiding.

INTELLIGENTIEONDERZOEK
Het kan ook zo zijn dat jouw kind uitvalt op meerdere vakgebieden en dat er vragen zijn over zijn/haar capaciteiten. Passen de schoolresultaten van jouw kind bij hetgeen hij/zij kan? Een intelligentieonderzoek kan antwoord geven op de vraag of een kind onder- of juist overvraagd wordt, wat de sterke & minder sterke kanten zijn in zijn/haar intelligentieprofiel en hoe jouw kind het beste geholpen kan worden. Met een capaciteitenonderzoek krijg je niet zozeer tips gericht op een bepaald vakgebied, het zou daarom heel goed naast een didactisch onderzoek afgenomen kunnen worden. Maar ook op zichzelf staand geeft een capaciteitenonderzoek heel veel informatie en aanknopingspunten voor de begeleiding van jouw kind.

DYSLEXIEONDERZOEK
Valt jouw kind uit op met name technisch lezen en spelling dan zou er gedacht kunnen worden aan een dyslexieonderzoek. Er kan een eerste screening worden gedaan om te kijken in hoeverre het risico op dyslexie aanwezig is, maar na 2 periodes van intensieve remediëring kan ook over worden gegaan tot een ‘echt’ dyslexieonderzoek. Dit gaat dan gepaard met een intelligentieonderzoek. Een mogelijk resultaat hieruit kan een dyslexieverklaring zijn.

EXECUTIEVE FUNCTIES
Naast intelligentie zijn ook de executieve functies zeer belangrijk voor schoolsucces. Daaronder verstaan we de hogere denkprocessen die nodig zijn om activiteiten te plannen en te sturen. Kan jouw kind goed plannen & organiseren, zijn/haar werk opstarten, afleidingen negeren en doorwerken? Een eerste screening kan duidelijkheid geven of verder onderzoek naar de executieve functies gewenst is. Dat kan vervolgens uitgebreider bekeken worden door middel van vragenlijsten die worden ingevuld door ouders en leerkracht, concentratietesten en een test naar het werkgeheugen. Ook voor het executief functioneren van jouw kind worden tips gegeven voor de begeleiding.

TIPS
Zoals je ziet gaan alle onderzoeken gepaard met tips. Want als je weet waar de knelpunten zitten dan weet je ook in welke richting je de tips voor de begeleiding moet zoeken. Tips die ik vervolgens zelf zal toepassen tijdens de remedial teaching of tips die de leerkracht van jouw kind in de klas kan toepassen. Ik vind onderzoek doen een erg leuke en interessante kant van mijn werk. Ieder kind en iedere situatie is weer anders, dat maakt het iedere keer weer tot een uitdagende puzzel waarmee ik de hulpvraag waar alles mee begon hoop te kunnen beantwoorden.